Tiện côn là gì? Các phương pháp và ưu nhực điểm tiện côn?

Tiện côn là gì?

Tiện côn là hình thức gia công bề mặt vật liệu để tạo thành các chi tiết, được sử dụng phổ biến nhất hiện nay. Đây là kỹ thuật được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như: Y tế, quân sự, điện tử,…

Trong quá trình thực hiện tiện côn, người vận hành cần đảm bảo chính xác về độ đồng tâm, độ trụ, độ côn, độ tròn, kích thước, độ nhẵn bóng của đường sinh và độ nhám của bề mặt.

Phương pháp tiện côn phổ biến

Hiện nay, các xưởng gia công thường áp dụng những phương pháp tiện côn phổ biến sau:

Tiện côn định hình

Tiện côn định hình là một trong những phương pháp gia công đơn giản nhất trong tiện CNC. Để thực hiện được tiện côn định hình, dao phải được đưa thẳng góc với trục của máy tiện.

Nguyên lý:

Phương pháp tiện côn là gì? này sử dụng loại dao có lưỡi chính dài và thẳng. Khi thực hiện thao tác cắt thì lưỡi cắt sẽ nghiêng một lượng bằng nửa góc côn so với trục quay của chi tiết gia công.

Đặc điểm:

• Lưỡi cắt chính ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác của quá trình gia công.
• Phương pháp đơn giản, dễ thực hiện, độ chính xác cao.
• Thường dùng để gia công chi tiết ngắn hơn 20-25mm.

Kỹ thuật:

• Để gia tăng độ chính xác cho mặt côn, phải dùng lưỡi cắt có chiều dài lớn hơn chiều dài mặt côn và phải thẳng.
• Dùng dưỡng so dao khi gá để xác định độ côn nhanh chóng, dễ dàng hơn. Dưỡng được áp sát vào mặt trụ theo một đường sinh. Sau đó, điều chỉnh từng bước dao đảm bảo lưỡng cắt chính song song hoặc trùng với cạnh còn lại của dưỡng.
• Sau khi đã dưỡng so dao, tiến hành bỏ dưỡng và thực hiện cắt chi tiết. Thao tác tiến dao ngang hoặc dọc phụ thuộc hoàn toàn vào góc côn.

Phương pháp tiện côn bằng thước côn

Khi đã nắm được khái niệm tiện côn là gì? đa số mọi người sẽ được tiếp xúc với phương pháp tiện côn bằng thước côn.

Nguyên lý:

Phương pháp gia công này được tiến hành nhờ vào chuyển động của dao tiện CNC theo một phương nghiêng so với trục quay của chi tiết. Việc tiến dao thường được thực hiện bằng bàn xe dao, quỹ đạo của dao được quyết định bởi thước côn.

Đặc điểm:

• Phương pháp tiện côn bằng thước côn phức tạp hơn nhiều so với phương pháp tiện côn định hình.
• Có khả năng thực hiện tiến dao tự động.
• Thường được sử dụng để gia công các mặt côn có độ dài từ 500-600mm, có độ dốc thấp hoặc dùng để chế tạo chi tiết hàng loạt.

Kỹ thuật:

• Khi gia công, người dùng cần tháo cát cho bàn trượt ngang. Bàn trượt dọc quay đi 90 độ để điều chỉnh chiều sâu cắt thay cho bàn trượt ngang.
• Thước chép hình được điều chỉnh dựa theo độ dốc a, khi xe dao bắt đầu chuyển động thì dao cũng sẽ chuyển động theo chiều song song với thước chép hình, từ đó tạo ra độ côn theo yêu cầu.

Phương pháp tiện côn bằng xê dịch ngang ụ động

Nguyên lý: 

Đây là phương pháp được thực hiện dựa vào các chuyển động của dao theo phương nghiêng so với trục quay của chi tiết. Quá trình tiến dao được thực hiện bằng bàn xe dao, mặt côn được tạo ra nhờ vào độ lệch trục quay của chi tiết so với phương chuyển động chạy dao dọc.

Đặc điểm:

• Được áp dụng để gia công các chi tiết dài, độ côn nhỏ.
• Khả năng chạy dao tự động.
• Không thực hiện được gia công côn trong lỗ.

Kỹ thuật:

• Phôi được gá trên đầu kẹp tốc. Tiến hành thả lỏng kẹp ụ động lên thân máy, vặn hai vít điều chỉnh ở hai bên sườn để dịch chuyển ụ động (Thực hiện tiện côn ngược bằng cách đẩy ụ động ra xa, đẩy ụ động vào gần để tiện côn xuôi).
• Vạch chỉ thị ở phía cuối ụ động hoặc dùng căn mẫu và đồng hồ so để kiểm tra khoảng dịch chuyển của ụ động.
• Dao được gá thẳng và tiến dao dọc bằng bàn xe dao.

Phương pháp tiện côn bằng xoay nghiêng bàn trượt dọc

Nguyên lý:

Tiện côn được thực hiện nhờ vào chuyển động của dao theo phương nghiêng so với trục quay của chi tiết. Quá trình tiến dao được thực hiện bằng ổ dao được xoay một góc bằng nửa góc côn.

Đặc điểm:

• Phương pháp này đòi hỏi người vận hành phải có khả năng tính toán và điều chỉnh xoay ổ dao, nhìn chung phức tạp hơn so với ba phương pháp kể trên.
• Độ chính xác của mặt tiện côn phụ thuộc vào độ chính xác của mặt chia trên ổ dao.
• Thực hiện được cả côn trong lẫn côn ngoài, gia công được chi tiết với độ con lớn một cách chính xác.
• Có thể gia công bề mặt côn có độ dài lớn hay nhỏ tùy thuộc vào khoảng dịch chuyển được của bàn trượt dọc trên.

Kỹ thuật:

• Dao được gá trên ổ dao, nới lỏng hai vít kẹp ổ dao trên, xoay ổ dao một góc bằng góc nghiêng của mặt côn. Góc nghiêng được xác định trên vạch chỉ thị được khắc trên bàn dao ngang hoặc trên đế quay, tiến hành siết chặt hai vít kẹp ổ dao trên lại, độ chính xác đạt khoảng ½ độ khi quay ổ dao.
• Trong phương pháp tiện côn bằng xoay nghiêng bàn trượt dọc, dao được tiến bằng cách quay tay quay của ổ dao trên. Người vận hành có thể xác định góc quay của ổ dao bằng cách dùng đồng hồ so tựa lên dưỡng côn để tiện các chi tiết côn có độ chính xác cao.

Lưu ý khi Tiện côn là gì?

Gia công tiện côn là một quá trình quan trọng trong công nghiệp chế tạo và gia công cơ khí. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi tiến hành tiện côn:

• Luôn tuân thủ các quy tắc an toàn trong quá trình tiện côn, người vận hàng cần trang bị đầy đủ áo bảo hộ, kính bảo vệ,…
• Lựa chọn nguyên liệu cần gia công có chất lượng và độ cứng phù hợp.
• Sử dụng dao tiện phù hợp với vật liệu gia công để đem lại hiệu quả tốt nhất.
• Theo dõi chất lượng, độ mòn của dao tiện để đảm bảo chất lượng của mặt côn.
• Thường xuyên vệ sinh máy móc và công cụ tiện côn để đảm bảo máy hoạt động mượt mà và an toàn.
• Thường xuyên đào tạo và nâng cao kỹ năng tay nghề cho người vận hành để nắm được phương pháp tiện côn hiệu quả, tiết kiệm thời gian và tạo ra sản phẩm đẹp mắt, chất lượng cao.